ΝΗΣΙΩΤΙΚΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΑ ΠΡΟΣ ΤΡΟΪΚΑ

OI ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ 

Οι εκπρόσωποι της τρόικας άκουσαν και κατέγραψαν τις θέσεις και προτάσεις που εκφράστηκαν, ενώ σε αρκετά ζητήματα εξέφρασαν κατανόηση, δεδομένου ότι δεν γνώριζαν τις διαστάσεις των ιδιαιτεροτήτων του νησιώτικου χώρου.

Αυτό αναφέρεται σε ανακοίνωση του Επιμελητηριακού Ομίλου Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών (Νησιώτικα Επιμελητήρια) (ΕΟΑΕΝ), οι εκπρόσωποι του οποίου πραγματοποίησαν πρόσφατα επαφές με το κλιμάκιο της τρόικας.

Στη συνάντηση με τον Bob Traa, εκπρόσωπο του Δ.Ν.Τ., και στελέχη του τεχνικού κλιμακίου της τρόικα στην Αθήνα, τα στελέχη τού ΕΟΑΕΝ παρουσίασαν τις ιδιαιτερότητες και τα διαρθρωτικά προβλήματα του νησιωτικού χώρου, τονίζοντας ότι οι νησιώτες βιώνουν πιο έντονα τις συνέπειες της κρίσης γιατί τα προβλήματα μεγεθύνονται και πολλαπλασιάζονται  εξ αιτίας των νησιωτικών μειονεξιών.

Έμφαση έδωσαν στις ιδιαιτέρως επιζήμιες για τα νησιά πολιτικές που απορρέουν από το μνημόνιο σε διάφορους τομείς, όπως οι μεταφορές (ακτοπλοϊκές και αεροπορικές), η φορολογία, η αναδιάρθρωση του συστήματος υγείας και της δημόσιας διοίκησης κ.λπ., και κατέθεσαν τις προτάσεις τους για ειδικές πολιτικές.

Έπειτα από τέσσερα χρόνια παρουσίας της τρόικας στην Ελλάδα, εκπρόσωποι της εμφανίζονται, να ομολογούν, ότι δεν γνώριζαν τις ιδιαιτερότητες της χώρας μας σε ότι αφορά τα νησιά!

Και η απορία του αναγνώστη και αυτού που τα ακούει αυτά, εύλογη!

Καλά, τόσοι Υπουργοί και Υφυπουργοί, τόσοι Γεν. Γραμματείς, τόσα μνημόνια, κανείς, μα κανείς,δεν βρέθηκε να τους πεί ότι η χώρα μας έχει περίπου 120 κατοικημένα νησιά τα οποία πρέπει να "ζήσουν";

Και μετά σαν νησιώτες περιμένουμε μέτρα προστασίας και αναβάθμισης...

Τι άλλο, αλήθεια να προσθέσουμε σαν νησιώτες για αυτούς που τέσσερα χρόνια τώρα... διαλαλούν ότι έχουν έρθει να σώσουν την χώρα;

Απλά μας κοροϊδεύουν και κάθε μέρα αποκαλύπτονται...

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ  ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ 

ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΜΑΣ

Θέσεις Επιμελητηριακού Ομίλου Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών για το Μνημόνιο οικονομικής και χρηματοπιστωτικής πολιτικής (ΜΟΧΠ) και το Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής.

Ο Ελληνικός νησιωτικός χώρος εμφανίζει ιδιαιτερότητες που δεν είναι συγκυριακής φύσης, αλλά μόνιμα εγγενή διαρθρωτικά προβλήματα που δημιουργούνται από το νησιωτικό χαρακτήρα, τη γεωγραφική απομόνωση και τη χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα.

Τα νησιά:

- Έχουν μικρό μέγεθος, γεωγραφική διασπορά και μεγάλη απόσταση από το κέντρο.

- Είναι απομονωμένα από τα μεγάλα αστικά κέντρα και διαθέτουν μικρές τοπικές αγορές.

- Αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος στις μεταφορές προσώπων, εμπορευμάτων και παραγωγής ενέργειας.

- Έχουν περιορισμένη ικανότητα να επωφεληθούν των οικονομιών κλίμακας.

- Έχουν ανεπαρκείς υδάτινους πόρους.

- Έχουν απορφανιστεί από τα δυναμικά τους ανθρώπινα στοιχεία, λόγω μετανάστευσης του νέου πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα.

- Είναι ευάλωτα στους εξωτερικούς παράγοντες οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς.

- Έχουν εύθραυστο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον.

Οι παραπάνω φυσικές και μη αναστρέψιμες μειονεξίες είναι τα χαρακτηριστικά του όρου «νησιωτικότητα», ο οποίος έχει αναγνωριστεί από το άρθρο 101 του Ελληνικού Συντάγματος και το άρθρο 174 της Συνθήκης της ΕΕ και ως αντιστάθμισμα επιβάλλουν την υιοθέτηση ειδικών αναπτυξιακών πολιτικών και παρεκκλίσεων από τις γενικές ρυθμίσεις που ισχύουν στην ηπειρωτική χώρα. Παρεμβάσεις που δίνουν εναλλακτικές ευκαιρίες ανάπτυξης προς επίτευξη ίσων όρων ανταγωνισμού ή ισότιμης συμμετοχής (level playing field). Στην αρχή ότι δεν είναι δυνατόν να εφαρμόζονται ίδιοι κανόνες σε διαφορετικές καταστάσεις στηρίχτηκε και η νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων από το 1982.  

Είναι λοιπόν απαραίτητη μια βιώσιμη ανάπτυξη όλων των τομέων της οικονομίας με ιδιαίτερη έμφαση στην ποιότητα και τα ποιοτικά προϊόντα. Πρέπει να δημιουργηθούν οι συνθήκες για να αξιοποιηθεί το συγκριτικό τους πλεονέκτημα. Και δεν είναι μόνο το τουριστικό προϊόν, αλλά προϊόντα του πρωτογενή και του δευτερογενή τομέα.

Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου και ιδιαίτερα για την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης νησιωτικής πολιτικής, λειτουργεί ο Επιμελητηριακός Όμιλος Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών (ΕΟΑΕΝ), μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, που ίδρυσαν τα 20 νησιωτικά Επιμελητήρια της Ελλάδος, το έτος 1994 και εκπροσωπεί το σύνολο των νησιωτικών επιχειρήσεων.

Η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας έχει δραματικές επιπτώσεις στο εισόδημα, την επιχειρηματική δραστηριότητα, την εργασία, την υγεία, την παιδεία, την πρόνοια και γενικά στην καθημερινότητα των Ελλήνων νησιωτών.

Για τους νησιώτες οι συνέπειες της κρίσης είναι ακόμη πιο έντονες, αφού τα προβλήματα μεγεθύνονται και πολλαπλασιάζονται εξαιτίας των νησιωτικών μειονεξιών. Στην Κάλυμνο π.χ. 150 άτομα βρίσκουν, καθημερινά, φαγητό στο συσσίτιο της Ιεράς Μητροπόλεως, 50 διορισμένοι εκπαιδευτικοί από την υπόλοιπη Ελλάδα στο νησί τρώνε στις κουζίνες της Εκκλησίας, ενώ δεκάδες οικογένειες παίρνουν δέματα τροφίμων για τις ημερήσιες ανάγκες τους. Σύμφωνα με υπολογισμούς που έχουν γίνει σε τοπικό επίπεδο, πάνω από 4.000 κάτοικοι της έχουν μεταναστεύσει τους τελευταίους μήνες σε Αμερική και Αυστραλία. 

Ο νησιώτης επιχειρηματίας που δεν μπορεί να παράγει με το χαμηλότερο κόστος στην ευρωζώνη δεν μπορεί να επιβιώσει στην ευρωπαϊκή αγορά. Τα νησιωτικά ελληνικά προϊόντα και οι νησιωτικές επιχειρήσεις πρέπει να είναι ανταγωνιστικές όχι μόνο στο ελληνικό αλλά και στο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Όμως σε ποιους τομείς, εκτός ενδεχομένως από τον τουρισμό, η νησιωτική Ελλάδα έχει τέτοιο πλεονέκτημα;

Μεταξύ των πολιτικών που απορρέουν από το Μνημόνιο τις οποίες θεωρούμε ιδιαίτερα επιζήμιες για το νησιωτικό χώρο, είναι οι εξής:

α) Μεταφορές

Η εγκατάλειψη του δημόσιου χαρακτήρα των συγκοινωνιών και της πρόθεσης για εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου, η υπερβολική αύξηση των καυσίμων και η μείωση του μεταφορικού έργου λόγω λιτότητας, είχαν ως αποτέλεσμα να υποβαθμιστεί η ήδη υπάρχουσα κακή ακτοπλοϊκή εξυπηρέτηση των νησιών, με περαιτέρω ελάττωση της πυκνότητας των δρομολογίων, αύξηση του χρόνου εκτέλεσής τους και αύξηση του κόστους των εισιτηρίων.

Εντονότερα προβλήματα βιώνουν οι κάτοικοι των μικρών νησιών που για την μετακίνησή τους εξυπηρετούνται αποκλειστικά από τις επιδοτούμενες (άγονες) γραμμές, λόγω της επιβληθείσας μείωσης των διατιθέμενων πόρων κατά 15 εκατ. ευρώ το 2013 και κατά 2,8 εκατ. ευρώ το 2014.

Ανάλογη είναι και η κατάσταση στις αεροπορικές συνδέσεις των νησιών, λόγω του υψηλού κόστους εισιτηρίων και της έλλειψης ανταγωνισμού. Για παράδειγμα το κόστος μετακίνησης ενός επιβάτη στη γραμμή Χίο-Αθήνα-Χίο ανέρχεται στα 300-350,00 ευρώ περίπου, όταν η μετακίνηση με επιστροφή σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες κοστίζει πολύ λιγότερα χρήματα.

β) Φ.Π.Α. – φοροελαφρύνσεις

Η έντονη φημολογία περί κατάργησης του ειδικού καθεστώτος των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ που ισχύουν στα νησιά του Αιγαίου από το 1987, είναι πέραν από κάθε λογική. Το μέτρο αυτό υιοθετήθηκε για συγκεκριμένους λόγους που δεν έχουν εκλείψει και ιδιαίτερα ως αντιστάθμισμα του αυξημένου κόστους διαβίωσης και δραστηριοποίησης στις νησιωτικές αυτές περιοχές.

Η ενδεχόμενη κατάργηση του θα πλήξει ανεπανόρθωτα τις χειμαζόμενες από την κρίση οικονομίες των νησιών μας, θα επιβαρυνθεί υπέρμετρα το κόστος διαβίωσης, αλλά και κάθε μορφή οικονομικής δραστηριότητας.

Αντί της φημολογούμενης κατάργησης του μέτρου αυτού, υποστηρίζουμε την επέκταση του μέτρου αυτού σε όλα τα νησιά της χώρας, επειδή οι ιδιαιτερότητες και τα προβλήματα μεταξύ των νησιών δεν διαφέρουν.

Επίσης πρέπει να διατηρηθούν οι λιγοστές φοροαπαλλαγές για τους κατοίκους των νησιών και ιδιαίτερα αυτές που ισχύουν για τα νησιά κάτω των 3.100 κατοίκων, γιατί η κατάργησή τους ισοδυναμεί με εξαναγκαστική ερημοποίηση των περισσότερων από τα 200 και πλέον κατοικημένα νησιά της χώρας μας.

γ) Αναδιάρθρωση δημόσιας διοίκησης και συστήματος υγείας

Ως εκπρόσωποι των επιχειρήσεων είμαστε ένθερμοι υποστηρικτές όποιας προσπάθειας αποβλέπει στην αναδιάρθρωση, το νοικοκύρεμα και τον ορθολογισμό του δημοσίου, που όντως σήμερα παρουσιάζει πολλά προβλήματα Όμως, ο σχεδιασμός πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη το ζήτημα της εξυπηρέτησης του πολίτη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής, ώστε να μην καταλήγει σε υποβάθμιση της παρεχόμενης δημόσιας υπηρεσίας, ταλαιπωρία και πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση για τον πολίτη.

Δυστυχώς, πρόσφατα παραδείγματα όπως οι αναδιαρθρώσεις των Δ.Ο.Υ. με την μεταφορά τμημάτων τους σε Δ.Ο.Υ. μεγαλύτερων νησιών ή ακόμη και σε Δ.Ο.Υ. της ηπειρωτικής χώρας που αναγκάζουν τους συναλλασσόμενους να μετακινούνται σε νομό διαφορετικό από εκείνο της κατοικίας τους για τη διεκπεραίωση υποθέσεών τους, καθώς και οι ελλείψεις που παρατηρούνται σε υποδομές και προσωπικό σε νοσοκομεία και κέντρα υγείας των νησιών μας, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμη και την υγεία των νησιωτών, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι όποιες αλλαγές γίνονται βεβιασμένα και κάτω από την πίεση της κρισιμότητας.

Το ίδιο συμβαίνει και με την υποβάθμιση πολλών δημόσιων ή δημοτικών υπηρεσιών, λόγω της μετακίνησης ή απόλυσης υπαλλήλων.

Συμπερασματικά πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι οι νησιώτες πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης φροντίδας και μέριμνας, όπως επιβάλει το Σύνταγμα και οι Ευρωπαϊκές Συνθήκες, για να κρατηθούν ζωντανά τα νησιά μας.

Ειδικότερα προτείνουμε:

1. Την εξαίρεση ή την εφαρμογή παρεκκλίσεων από τις εκάστοτε αποφασιζόμενες πολιτικές, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι δυσανάλογα μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις για τα νησιά σε σχέση με την ηπειρωτική χώρα.

2. Να μην καταργηθεί το καθεστώς των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, καθώς και να επεκταθεί το μέτρο σε όλες τις νησιωτικές περιοχές της χώρας.

3. Να διατηρηθούν οι ισχύουσες φοροαπαλλαγές για τους κατοίκους των νησιών κάτω των 3.100 κατοίκων.

4. Να μην μειωθούν οι πόροι που διαθέτει το κράτος για τις ακτοπλοϊκές γραμμές δημόσιου συμφέροντος, καθώς επίσης να λάβει μέτρα για την αναβάθμιση των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών στα νησιά.

5. Να αναδιαρθρωθούν οι υπηρεσίες του δημοσίου και των Ο.Τ.Α. με γνώμονα την εξυπηρέτηση του νησιώτη και την αποφυγή μετακίνησής του σε νομό διαφορετικό από τον τόπο κατοικίας του.